ما ز یاران چشم یاری داشتیم

ما ز یاران چشم یاری داشتیم

خود غلط بود آنچه ما پنداشتیم

تا درخت دوستی برکی دهد

حالیا رفتیم و تخمی کاشتیم

گفت و گو آیین درویشی نبود

ور نه با تو ماجراها داشتیم

شیوهٔ چشمت فریب جنگ داشت

ما غلط کردیم و صلح انگاشتیم

گلبن حسنت نه خود شد دلفروز

ما دم همّت برو بگماشتیم

نکتها رفت و شکایت کس نکرد

جانب حرمت فرو نگذاشتیم

گفت خود دادی بما دل حافظا

ما محصّل بر کسی نگماشتیم

معنی و تفسیر شعر

معنی بیت اول : ما از دوستان و همراهان خود توقع کمک و یاری داشتیم، اما بر خلاف آنچه که تصور می کردیم، خطا و اشتباه کردیم و نباید از این افراد انتظار بیش از حد داشتیم.

معنی بیت دوم : تا ببینیم که چه زمانی، درخت دوستی، میوه و نتیجه ای می دهد، اکنون رفتیم و تخم دوستی کاشتیم.

معنی بیت سوم : بحث و جدل رسم و آئین درویشان نیست وگرنه با تو عرض حالهای بسیار داشتیم.

معنی بیت چهارم : ناز و کرشمه چشمان تو، در نهان با ما سر جنگ داشت و ما اشتباه کردیم و آن را صلح و آشتی پنداشتیم.

معنی بیت پنجم : نهال زیبایی تو خود به خود دل افروز و زیبا نشد بلکه نفس همت خود را نگاهبان او کردیم.

معنی بیت ششم : اعتراض ها و حوادث بسیاری صورت گرفت و کسی شکایتی

نکرد، آری ما جانب حرمت و احترام را نگاه داشتیم.

معنی بین هفتم : گفت: ای حافظ، تو خود دل به ما دادی و باراده خود این کار را کردی، ما مأموری برای کسی نفرستادیم و اجباری برای این کار وجود نداشت.

معنی و شرح واژگان و اصطلاحات

معنی حالیا : اکنون ، حالا.

معنی شیوه : طرز، راه و روش خوی ، عادت ناز، کرشمه مکر

معنی همت : اراده و آرزو و خواهش و عزم شجاعت و دلیری فال نیک بلند نظری (اصطلاح تصوف ) توجه قلب با تمام قوای روحانی خود به جانب حق ، برای حصول کمال در خود یا دیگری ، به نحوی که به غیر مقصود حقیقی ملتفت نشود. توجه پیر برای امر وجودی یا عدمی . نفس پیر. نفوذ ناپیدای شیخ

در مریدان

معنی گلبن : بوته گل سرخ

معنی دم : نفس، گرما، آه، لحظه یا هنگام

معنی فروز : شعله ور سازنده و افروزنده .

معنی محصل : مأمور جمع مالیات یا هر وجه دیگری که از طرف حکومت به کسی یا به جماعتی تحمیل میشده است

منبع معنی غزل : باقریان موحد، رضا؛ (۱۳۹۰)، شرح عرفانی دیوان حافظ بر اساس نسخه دکتر قاسم غنی و محمد قزوینی، قم: کومه، چاپ اول